Zasady gospodarowania środkami publicznymi

Zasady gospodarowania środkami publicznymi
Art. 42.
1. Sposób gromadzenia środków publicznych z poszczególnych tytułów określają odrębne ustawy.
2. Środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów nie mogą być przezna-czane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.
3. Ograniczenia wynikającego z ust. 2 nie stosuje się do:
1) wydatków finansowanych z kredytów udzielonych przez międzynarodowe instytucje finansowe, o ile umowa tak stanowi;
2) wydatków finansowanych ze środków europejskich;
3) wydatków finansowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 i 6.
4. Ograniczenia wynikającego z ust. 2 nie stosuje się również do kosztów ponoszo-nych przez jednostki prowadzące działalność gospodarczą, agencje wykonaw-cze, instytucje gospodarki budżetowej oraz inne państwowe osoby prawne i sa-morządowe zakłady budżetowe.
5. Jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadają-cych im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.
©Kancelaria Sejmu s. 25/136
2014-01-27
Art. 43.
Prawo realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych przysługuje ogółowi podmiotów, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej.
Art. 44.
1. Wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych w:
1) ustawie budżetowej;
2) uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego;
3) planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.
2. Jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepi-sami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.
3. Wydatki publiczne powinny być dokonywane:
1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założo-nych celów;
2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowią-zań.
4. Jednostki sektora finansów publicznych zawierają umowy, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Art. 45.
Ze środków publicznych nie można tworzyć fundacji na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203, z późn. zm.3)).
Art. 46.
1. Jednostki sektora finansów publicznych mogą zaciągać zobowiązania do sfinan-sowania w danym roku do wysokości wynikającej z planu wydatków lub kosz-tów jednostki, pomniejszonej o wydatki na wynagrodzenia i uposażenia, składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy, inne składki i opłaty obligatoryjne oraz płatności wynikające z zobowiązań zaciągniętych w latach poprzednich, z zastrzeżeniem art. 136 ust. 4 i art. 153.
2. Dysponent części budżetowej lub zarząd jednostki samorządu terytorialnego mo-że ustalić dla podległych lub nadzorowanych jednostek dodatkowe ograniczenia zaciągania zobowiązań lub dokonywania wydatków.
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 121, poz. 769, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 oraz z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 i Nr 175, poz. 1462.
©Kancelaria Sejmu s. 26/136
2014-01-27
Art. 47.
Podmiot wnioskujący o przyznanie środków publicznych na realizację wyodrębnio-nego zadania powinien przedstawić ofertę wykonania zadania zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, gwarantującą wykonanie zadania w sposób efektywny, osz-czędny i terminowy.
Art. 48.
1. Jednostki sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 2, 6, 8 i 10–13, oraz samorządowe osoby prawne, o których mowa w art. 9 pkt 14, mogą dokonywać lokat wolnych środków, z wyjątkiem środków pochodzących z dota-cji z budżetu:
1) w skarbowych papierach wartościowych;
2) w obligacjach emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego;
3) na rachunkach bankowych w bankach mających siedzibę na terytorium Rze-czypospolitej Polskiej;
4) w formie depozytu u Ministra Finansów.
2. Jednostki sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 5 i 9, oraz państwowe osoby prawne, o których mowa w art. 9 pkt 14, dokonują lokat wol-nych środków, z wyjątkiem środków pochodzących z dotacji z budżetu, w for-mie depozytu u Ministra Finansów.
3. Obowiązek określony w ust. 2 obejmuje wolne środki jednostki sektora finansów publicznych znajdujące się w jej dyspozycji, które nie są wydatkowane w okre-ślonym dniu na wykonywanie zadań oraz funkcjonowanie danej jednostki.
4. Wolne środki, o których mowa w ust. 3, nie obejmują środków w walutach ob-cych. Środki te jednostki sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 5 i 9, oraz państwowe osoby prawne, o których mowa w art. 9 pkt 14, mogą lokować w sposób, o którym mowa w ust. 1 pkt 3.
5. Wolne środki agencji płatniczych będące środkami, o których mowa w art. 208 ust. 2, oraz środki przeznaczone na współfinansowanie realizacji zadań finanso-wanych z udziałem tych środków nie są objęte obowiązkiem lokowania w for-mie depozytu u Ministra Finansów. Środki te mogą być lokowane w sposób określony w ust. 1.
Art. 49.
1. Jednostki sektora finansów publicznych, z wyłączeniem jednostek, o których mowa w art. 9 pkt 2, nie mogą posiadać, obejmować lub nabywać udziałów lub akcji w spółkach ani nabywać obligacji emitowanych przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a także udziałów w spół-dzielniach, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa przejmuje od jednostek sektora fi-nansów publicznych, z wyłączeniem jednostek, o których mowa w art. 9 pkt 2, akcje i udziały w spółkach oraz obligacje wyemitowane przez podmioty inne niż
©Kancelaria Sejmu s. 27/136
2014-01-27
Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz wykonuje wynikają-ce z nich uprawnienia Skarbu Państwa.
Art. 50.
1. Przyjmowane przez Radę Ministrów projekty ustaw oraz akty prawne, których skutkiem finansowym może być zwiększenie wydatków lub zmniejszenie do-chodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wyni-kających z obowiązujących przepisów, zawierają w uzasadnieniu:
1) określenie wysokości tych skutków;
2) wskazanie źródeł ich sfinansowania;
3) opis celów nowych zadań i mierników określających stopień realizacji ce-lów.
1a. W przyjmowanych przez Radę Ministrów projektach ustaw, których skutkiem finansowym może być zmiana poziomu wydatków jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepi-sów, określa się w treści projektu maksymalny limit tych wydatków wyrażony kwotowo, na okres 10 lat budżetowych wykonywania ustawy, oddzielnie dla każdego roku, poczynając od pierwszego roku planowanego wejścia w życie ustawy, w podziale na:
1) budżet państwa;
2) jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne;
3) pozostałe jednostki sektora finansów publicznych.
1b. W przypadku projektów ustaw, które przewidują obowiązywanie przepisów w okresie krótszym niż 10 lat budżetowych, maksymalne limity wydatków, o któ-rych mowa w ust. 1a, określa się na ten okres. Przepisu ust. 1c nie stosuje się.
1c. Rada Ministrów przedstawia Sejmowi, trzy lata przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1a, projekt zmiany ustawy określającej maksymalne limity wydat-ków jednostek sektora finansów publicznych, wyrażone kwotowo, na kolejnych 10 lat budżetowych wykonywania ustawy. Przepisy ust. 1 i 1a stosuje się odpo-wiednio.
2. Projekt ustawy skutkującej zmianą poziomu dochodów lub wydatków jednostek samorządu terytorialnego wymaga określenia wysokości skutków tych zmian, wskazania źródeł ich sfinansowania oraz zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
3. Rada Ministrów, przekazując do Sejmu projekt ustawy, o którym mowa w ust. 2, dołącza opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
4. Projekt ustawy, o którym mowa w ust. 1a, zawiera mechanizmy korygujące, ma-jące zastosowanie w przypadku przekroczenia lub zagrożenia przekroczenia przyjętego na dany rok budżetowy maksymalnego limitu wydatków, polegające na:
1) limitowaniu liczby udzielanych świadczeń w zależności od środków prze-znaczonych na ten cel w ustawie budżetowej lub
2) uzależnieniu wypłat od kryterium dochodowego lub majątkowego albo zmianie kryterium dochodowego lub majątkowego uprawniającego do na-bycia świadczeń finansowanych ze środków publicznych, lub
©Kancelaria Sejmu s. 28/136
2014-01-27
3) zmianie kosztów realizacji zadań publicznych wykonywanych na rzecz obywateli.
5. W projekcie ustawy, o której mowa w ust. 1a, określa się właściwy organ, który monitoruje wykorzystanie limitu wydatków na wykonywanie zadania publicz-nego przez jednostki sektora finansów publicznych oraz odpowiada za wdroże-nie mechanizmów korygujących.
6. Przepisów ust. 1a–1c, 4 i 5 nie stosuje się do przyjmowanego przez Radę Mini-strów projektu ustawy, której skutkiem może być zwiększenie, w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów, następujących wydatków budżetu państwa:
1) na obsługę długu publicznego;
2) środków własnych Unii Europejskiej oraz obligatoryjnych składek wpłaca-nych do organizacji międzynarodowych;
3) na realizację programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, w tym wydatków budżetu środków europej-skich;
4) wypłat i obsługi świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyj-nego oraz finansowania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuń-czy;
5) składek na ubezpieczenie społeczne za osoby przebywające na urlopach wy-chowawczych i macierzyńskich oraz za osoby niepełnosprawne;
6) świadczeń emerytalno-rentowych funkcjonariuszy i uprawnionych członków ich rodzin oraz uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku;
7) dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Funduszu Emerytur Pomo-stowych i Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpiecze-nia Społecznego na sfinansowanie wypłat świadczeń emerytalno-rentowych gwarantowanych przez państwo.
7. Wejście w życie przepisów wykonawczych nie może skutkować zmianą limitu wydatków jednostek sektora finansów publicznych określonego w ustawie, na podstawie której wydawane są przepisy wykonawcze.
8. Przepisów ust. 1a–1c, 4, 5 oraz ust. 7 nie stosuje się w przypadku wprowadzenia:
1) stanu wojennego;
2) stanu wyjątkowego na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) stanu klęski żywiołowej na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 50a.
Minister Finansów publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej wytyczne zapew-niające stosowanie jednolitych wskaźników makroekonomicznych, które będą sta-nowić podstawę oszacowywania skutków finansowych projektowanej ustawy, w szczególności jednolitego określania maksymalnego limitu wydatków jednostek sek-tora finansów publicznych na dane zadanie, wyrażonego kwotowo, na okres 10 lat budżetowych wykonywania tej ustawy.
©Kancelaria Sejmu s. 29/136
2014-01-27
Art. 51.
1. Zamieszczenie w budżecie państwa dochodów z określonych źródeł lub wydat-ków na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń ani zobowiązań państwa wobec osób trzecich, ani roszczeń tych osób wobec państwa.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do:
1) jednostek samorządu terytorialnego;
2) pozostałych jednostek sektora finansów publicznych.
Art. 52.
1. Ujęte w budżecie państwa, budżetach jednostek samorządu terytorialnego i pla-nach finansowych jednostek budżetowych:
1) dochody oraz przychody – stanowią prognozy ich wielkości;
2) wydatki oraz łączne rozchody – stanowią nieprzekraczalny limit.
1a. Do rozchodów z tytułu zobowiązań finansowych zaciąganych i spłacanych przez Ministra Finansów, działającego w imieniu Skarbu Państwa, w tym samym roku budżetowym nie stosuje się ust. 1 pkt 2 w zakresie limitu rozchodów.
2. Ujęte w rocznych planach finansowych jednostek sektora finansów publicznych:
1) przychody – stanowią prognozy ich wielkości;
2) koszty – mogą ulec zwiększeniu, jeżeli:
a) zrealizowano przychody wyższe od prognozowanych,
b) zwiększenie kosztów nie spowoduje zwiększenia dotacji z budżetu lub zwiększenia planowanego stanu zobowiązań.
3. Zmiany w zakresie przychodów i kosztów, o których mowa w ust. 2, wymagają dokonania zmian w rocznym planie finansowym.
Art. 53.
1. Kierownik jednostki sektora finansów publicznych, zwany dalej „kierownikiem jednostki”, jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki.
2. Kierownik jednostki może powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodar-ki finansowej pracownikom jednostki. Przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno być potwierdzone dokumentem w formie odrębnego imiennego upo-ważnienia albo wskazania w regulaminie organizacyjnym tej jednostki.
Art. 54.
1. Głównym księgowym jednostki sektora finansów publicznych, zwanym dalej „głównym księgowym”, jest pracownik, któremu kierownik jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w zakresie:
1) prowadzenia rachunkowości jednostki;
2) wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi;
3) dokonywania wstępnej kontroli:
a) zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym,
©Kancelaria Sejmu s. 30/136
2014-01-27
b) kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospo-darczych i finansowych.
2. Głównym księgowym, z zastrzeżeniem ust. 9, może być osoba, która:
1) ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospo-darczym, chyba że odrębne ustawy uzależniają zatrudnienie w jednostce sektora finansów publicznych od posiadania obywatelstwa polskiego;
2) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw pu-blicznych;
3) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo przeciwko mieniu, przeciw-ko obrotowi gospodarczemu, przeciwko działalności instytucji państwo-wych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wiarygodności dokumen-tów lub za przestępstwo skarbowe;
4) posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie koniecz-nym do wykonywania obowiązków głównego księgowego;
5) spełnia jeden z poniższych warunków:
a) ukończyła ekonomiczne jednolite studia magisterskie, ekonomiczne wyższe studia zawodowe, uzupełniające ekonomiczne studia magister-skie lub ekonomiczne studia podyplomowe i posiada co najmniej 3-letnią praktykę w księgowości,
b) ukończyła średnią, policealną lub pomaturalną szkołę ekonomiczną i posiada co najmniej 6-letnią praktykę w księgowości,
c) jest wpisana do rejestru biegłych rewidentów na podstawie odrębnych przepisów,
d) posiada certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych albo świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, wydane na podstawie odrębnych przepisów.
3. Dowodem dokonania przez głównego księgowego wstępnej kontroli, o której mowa w ust. 1 pkt 3, jest jego podpis złożony na dokumentach dotyczących da-nej operacji. Złożenie podpisu przez głównego księgowego na dokumencie, ob-ok podpisu pracownika właściwego rzeczowo, oznacza, że:
1) nie zgłasza zastrzeżeń do przedstawionej przez właściwych rzeczowo pra-cowników oceny prawidłowości tej operacji i jej zgodności z prawem;
2) nie zgłasza zastrzeżeń do kompletności oraz formalno-rachunkowej rzetel-ności i prawidłowości dokumentów dotyczących tej operacji;
3) zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym jed-nostki.
4. Główny księgowy, w razie ujawnienia nieprawidłowości w zakresie określonym w ust. 3, zwraca dokument właściwemu rzeczowo pracownikowi, a w razie nie-usunięcia nieprawidłowości odmawia jego podpisania.
5. O odmowie podpisania dokumentu i jej przyczynach główny księgowy zawia-damia pisemnie kierownika jednostki. Kierownik jednostki może wstrzymać rea-lizację zakwestionowanej operacji albo wydać w formie pisemnej polecenie jej realizacji.
©Kancelaria Sejmu s. 31/136
2014-01-27
6. Jeżeli kierownik jednostki wyda polecenie realizacji zakwestionowanej operacji, niezwłocznie zawiadamia o tym w formie pisemnej dysponenta części budżeto-wej, a w przypadku jednostki samorządu terytorialnego i jednostek wymienio-nych w art. 9 pkt 3, 4, 10, 13 i 14, dla których organem założycielskim jest jed-nostka samorządu terytorialnego – zarząd jednostki samorządu terytorialnego, uzasadniając realizację zakwestionowanej operacji. W przypadku gdy polecenie wyda wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta lub marszałek województwa, zawiadamia on organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego oraz wła-ściwą regionalną izbę obrachunkową.
7. W celu realizacji swoich zadań główny księgowy ma prawo:
1) żądać od kierowników innych komórek organizacyjnych jednostki udziela-nia w formie ustnej lub pisemnej niezbędnych informacji i wyjaśnień, jak również udostępnienia do wglądu dokumentów i wyliczeń będących źró-dłem tych informacji i wyjaśnień;
2) wnioskować do kierownika jednostki o określenie trybu, zgodnie z którym mają być wykonywane przez inne komórki organizacyjne jednostki prace niezbędne do zapewnienia prawidłowości gospodarki finansowej oraz ewi-dencji księgowej, kalkulacji kosztów i sprawozdawczości finansowej.
8. Przepisy dotyczące głównego księgowego stosuje się odpowiednio do głównego księgowego budżetu państwa, głównego księgowego części budżetowej oraz skarbnika (głównego księgowego budżetu jednostki samorządu terytorialnego).
9. Głównym księgowym placówki zagranicznej podległej ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych może być osoba, która spełnia wymagania określone w ust. 2 pkt 1–4, posiada wykształcenie średnie oraz ukończyła z wynikiem pozy-tywnym kurs administracyjno-finansowy organizowany przez urząd obsługujący ministra właściwego do spraw zagranicznych.
Art. 55.
Należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające organom ad-ministracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym fundu-szom celowym, mogą być umarzane w całości albo w części lub ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty.
Art. 56.
1. Należności, o których mowa w art. 55, mogą być umarzane w całości, jeżeli:
1) osoba fizyczna – zmarła, nie pozostawiając żadnego majątku albo pozosta-wiła majątek niepodlegający egzekucji na podstawie odrębnych przepisów, albo pozostawiła przedmioty codziennego użytku domowego, których łącz-na wartość nie przekracza kwoty 6.000 zł;
2) osoba prawna – została wykreślona z właściwego rejestru osób prawnych przy jednoczesnym braku majątku, z którego można by egzekwować należ-ność, a odpowiedzialność z tytułu należności nie przechodzi z mocy prawa na osoby trzecie;
3) zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należ-ności lub postępowanie egzekucyjne okazało się nieskuteczne;
©Kancelaria Sejmu s. 32/136
2014-01-27
4) jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej uległa likwida-cji;
5) zachodzi ważny interes dłużnika lub interes publiczny.
2. W przypadku gdy oprócz dłużnika głównego są zobowiązane inne osoby, należ-ności, o których mowa w ust. 1, mogą zostać umorzone tylko wtedy, gdy warun-ki umarzania są spełnione wobec wszystkich zobowiązanych.
Art. 57.
Na wniosek dłużnika:
1) należności mogą być umarzane w części,
2) mogą zostać odroczone terminy spłaty całości lub części należności,
3) płatność całości lub części należności może zostać rozłożona na raty
– w przypadkach uzasadnionych względami społecznymi lub gospodarczymi, w szczególności możliwościami płatniczymi dłużnika oraz uzasadnionym intere-sem Skarbu Państwa.
Art. 58.
1. Do umarzania, odraczania terminów lub rozkładania na raty spłat należności, o których mowa w art. 55, są uprawnieni:
1) minister właściwy do spraw Skarbu Państwa – w odniesieniu do należności Skarbu Państwa wynikających ze stosunków prawnych, w zakresie których jest on właściwy;
2) kierownik państwowej jednostki budżetowej – w odniesieniu do pozostałych należności przypadających tej jednostce budżetowej, jeżeli wartość należno-ści głównej nie przekracza kwoty 40.000 zł;
3) dysponent państwowego funduszu celowego – w odniesieniu do należności tego funduszu;
4) dysponent części budżetowej – w pozostałych przypadkach.
2. Umorzenie należności oraz odroczenie terminu spłaty całości lub części należno-ści albo rozłożenie płatności całości lub części należności na raty następuje, w formie pisemnej, na podstawie przepisów prawa cywilnego.
3. W przypadkach, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1, 2 i 4, umorzenie należno-ści następuje w formie jednostronnego oświadczenia woli.
4. Przepisy ust. 1–3 oraz art. 55–57 stosuje się odpowiednio do umarzania, odra-czania lub rozkładania na raty spłat odsetek od tych należności oraz do umarza-nia, odraczania lub rozkładania na raty spłat innych należności ubocznych.
5. Przepisów ust. 1–4 oraz art. 55–57 nie stosuje się do należności, których uma-rzanie, odraczanie terminów spłaty oraz rozkładanie spłaty na raty określają od-rębne przepisy.
6. Dysponent części budżetowej lub dysponent państwowego funduszu celowego może wyrazić zgodę na niedochodzenie należności budżetu państwa z tytułu umowy cywilnoprawnej, której kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł.
©Kancelaria Sejmu s. 33/136
2014-01-27
Art. 59.
1. W przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem pu-blicznym należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom podległym, mogą być umarzane albo ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty, na zasa-dach określonych przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, z zastrzeżeniem ust. 4.
2. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określi szczegółowe zasa-dy, sposób i tryb udzielania ulg, o których mowa w ust. 1, warunki dopuszczal-ności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga stanowić będzie pomoc publiczną, oraz wskaże organ lub osobę uprawnione do udzielania tych ulg.
3. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, postanowić o stosowaniu z urzędu ulg, o których mowa w ust. 1, w przypadku wystąpienia okoliczności wymienionych w art. 56 ust. 1.
4. Do należności cywilnoprawnych powstałych w związku z realizacją zadań z za-kresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorzą-du terytorialnego ustawami stosuje się przepisy art. 55–58, z tym że uprawnienia kierownika państwowej jednostki budżetowej przysługują zarządowi jednostki samorządu terytorialnego.
Art. 60.
Środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charak-terze publiczno-prawnym są w szczególności następujące dochody budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego:
1) kwoty dotacji podlegające zwrotowi w przypadkach określonych w niniej-szej ustawie;
2) należności z tytułu gwarancji i poręczeń udzielonych przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego;
3) wpłaty nadwyżek środków obrotowych samorządowych zakładów budżeto-wych;
4) wpłaty nadwyżek środków finansowych agencji wykonawczych;
5) wpłaty środków z tytułu rozliczeń realizacji programów przedakcesyjnych;
6) należności z tytułu zwrotu płatności dokonanych w ramach programów fi-nansowanych z udziałem środków europejskich;
7) dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw;
8) pobrane przez jednostkę samorządu terytorialnego dochody związane z rea-lizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami i nieodprowa-dzone na rachunek dochodów budżetu państwa.
Art. 61.
1. Organami pierwszej instancji właściwymi do wydawania decyzji w odniesieniu do należności, o których mowa w art. 60, o ile odrębne ustawy nie stanowią ina-czej, są:
©Kancelaria Sejmu s. 34/136
2014-01-27
1) w stosunku do należności budżetu państwa – minister, wojewoda oraz inni dysponenci części budżetowych, a w przypadku płatności w ramach pro-gramów finansowanych ze środków europejskich – instytucje zarządzające, pośredniczące lub wdrażające, będące jednostkami sektora finansów pu-blicznych, jeżeli instytucja pośrednicząca lub wdrażająca posiada upoważ-nienie od instytucji zarządzającej, lub – w przypadku instytucji wdrażającej – od instytucji pośredniczącej;
2) w stosunku do należności budżetów jednostek samorządu terytorialnego – wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta albo marszałek województwa.
2. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przysługuje odwołanie.
3. Organami odwoławczymi są:
1) Minister Finansów – od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez woje-wodę;
2) organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej w rozumieniu ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712), zwanej dalej „ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju” – od decyzji wydanej przez instytucję pośredniczącą lub wdraża-jącą;
3) organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej w rozumieniu ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybac-kiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego (Dz. U. Nr 72, poz. 619) – od decyzji wydanej przez instytucję pośredniczącą;
4) samorządowe kolegium odwoławcze – od decyzji, o których mowa w ust. 1 pkt 2;
5) organ wyższego stopnia – od decyzji wydanej przez inny organ lub innego dysponenta części budżetowej;
4. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub instytucję zarządza-jącą nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwró-cić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.
5. Do wniosku, o którym mowa w ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczą-ce odwołań od decyzji.
Art. 62.
1. Zobowiązania z tytułu należności, o których mowa w art. 60, oraz zobowiązania wraz z odsetkami za zwłokę stanowiące dochód budżetu państwa podlegają, na wniosek zobowiązanego, potrąceniu z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wie-rzytelności zobowiązanego wobec Skarbu Państwa z tytułu:
1) prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm. 4)), zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”;
4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741 i Nr 117, poz. 751, z
©Kancelaria Sejmu s. 35/136
2014-01-27
2) prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z zaistnieniem okoliczno-ści przewidzianych w art. 417 Kodeksu cywilnego;
3) nabycia przez Skarb Państwa nieruchomości na cele uzasadniające jej wy-właszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami;
4) odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub za-trzymanie, uzyskanego na podstawie ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Ko-deks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.5));
5) odszkodowania uzyskanego na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego;
6) odszkodowania orzeczonego w decyzji organu administracji rządowej.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również do wzajemnych, bezspornych i wymagalnych wierzytelności zobowiązanego wobec państwowych jednostek budżetowych z tytułu zamówień wykonanych przez niego na podstawie umów zawartych w try-bie przepisów o zamówieniach publicznych, pod warunkiem że potrącenie jest dokonywane przez tego zobowiązanego i z tej wierzytelności.
3. Potrącenia z tytułów wymienionych w ust. 1 i 2 można również dokonać z urzę-du.
4. Potrącenie następuje z dniem:
1) złożenia wniosku, który został uwzględniony;
2) wydania z urzędu postanowienia o potrąceniu.
5. Odmowa potrącenia następuje w drodze decyzji.
6. Potrącenie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
7. Jednostka budżetowa, której zobowiązanie zostało potrącone z wierzytelności zobowiązanego, jest zobowiązana wpłacić równowartość wygasłego zobowiąza-nia do właściwego organu w terminie 7 dni od dnia dokonania potrącenia. Od
1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191, z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804 i Nr 281, poz. 2783, z 2005 r. Nr 48, poz. 462, Nr 157, poz. 1316 i Nr 172, poz. 1438, z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 164, poz. 1166, z 2007 r. Nr 80, poz. 538, Nr 82, poz. 557 i Nr 181, poz. 1287, z 2008 r. Nr 116, poz. 731, Nr 163, poz. 1012, Nr 220, poz. 1425 i 1431, Nr 228, poz. 1506 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 341, Nr 79, poz. 662 i Nr 131, poz. 1075.
5) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50, poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123, poz. 849 i Nr 128, poz. 903, z 2008 r. Nr 27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802, Nr 182, poz. 1133, Nr 208, poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237, poz. 1651 oraz z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716, Nr 127, poz. 1051 i Nr 144, poz. 1178.
©Kancelaria Sejmu s. 36/136
2014-01-27
niewpłaconej w terminie równowartości wygasłego zobowiązania nalicza się od-setki ustawowe.
Art. 63.
1. Uprawnienie, o którym mowa w art. 62 ust. 1, przysługuje również zobowiąza-nemu w stosunku do gminy, powiatu lub województwa, z tytułu:
1) nabycia przez gminę, powiat lub województwo nieruchomości na cele uza-sadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podsta-wie odrębnych ustaw;
2) odszkodowania orzeczonego w decyzji wydanej przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę lub marszałka województwa.
2. Przepisy art. 62 ust. 2–7 stosuje się odpowiednio.
Art. 64.
1. Właściwy organ, na wniosek zobowiązanego, może udzielać określonych w art. 55 ulg w spłacie zobowiązań z tytułu należności, o których mowa w art. 60.
2. Właściwy organ, na wniosek zobowiązanego prowadzącego działalność gospo-darczą, może udzielać określonych w art. 55 ulg w spłacie zobowiązań z tytułu należności, o których mowa w art. 60 pkt 1–6, które:
1) nie stanowią pomocy publicznej;
2) stanowią pomoc de minimis – w zakresie i na zasadach określonych w bez-pośrednio obowiązujących aktach prawa Wspólnot Europejskich dotyczą-cych pomocy w ramach zasady de minimis;
3) stanowią pomoc publiczną:
a) udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywio-łowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia,
b) udzielaną w celu zapobieżenia poważnym zakłóceniom w gospodarce o charakterze ponadsektorowym lub ich likwidacji,
c) udzielaną w celu wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie eu-ropejskim,
d) udzielaną w celu promowania i wspierania kultury i dziedzictwa naro-dowego, nauki oraz oświaty,
e) będącą rekompensatą za świadczenie usług w ogólnym interesie gospo-darczym powierzonych na podstawie odrębnych przepisów,
f) na szkolenia,
g) na zatrudnienie,
h) na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw,
i) na restrukturyzację,
j) na ochronę środowiska,
k) na prace badawczo-rozwojowe,
l) regionalną.
©Kancelaria Sejmu s. 37/136
2014-01-27
3. Ulgi w spłacie zobowiązań, określone w art. 55, w przypadku wymienionym w ust. 2 pkt 3 lit. a mogą być udzielane jako pomoc indywidualna albo w ramach programów pomocowych określonych w odrębnych przepisach.
4. Ulgi w spłacie zobowiązań, określone w art. 55, w przypadku wymienionym w ust. 2 pkt 3 lit. b–e, lit. j oraz lit. k mogą być udzielane jako pomoc indywidual-na zgodna z programami rządowymi lub samorządowymi albo pomoc udzielana w ramach programów pomocowych określonych w odrębnych przepisach.
Art. 65.
Do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania z tytułu należności, o których mowa w art. 60 pkt 1–6, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.
Art. 66.
Do egzekucji należności, o których mowa w art. 60, mają zastosowanie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Art. 67.
Do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. 60, nieuregulowanych niniejszą ustawą stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.6)) i odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja po-datkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.7)).