Okręgowy Inspektor Pracy w [...], po rozpatrzeniu odwołania [...] Szpitala [...], decyzją z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. i art. 19 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIP, nakaz Inspektora Pracy z dnia [...] maja 2012 r utrzymał w mocy.
W uzasadnieniu decyzji organ II instancji wyjaśnił, że art. 11a ustawy o PIP uprawnia organy inspekcji pracy do rozstrzygania sporów czy pracownik wykonuje pracę o szczególnym charakterze oraz usuwania w ten sposób rozbieżności między sporządzonym przez zakład pracy wykazem stanowisk, na których wykonywana jest praca o szczególnym charakterze, a ewidencją pracowników wykonujących taką pracę. W przypadku ustalenia, że pracownik wykonuje pracę o szczególnym charakterze, inspektor pracy jest zatem zobowiązany nakazać pracodawcy umieszczenie tego pracownika w ewidencji pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze, bez względu na to czy dane stanowisko znajduje się w wykazie stanowisk, na których wykonywana jest praca o szczególnym charakterze. W niniejszej sprawie Inspektor Pracy ustalił, że Szpital nieprawidłowo sporządził wykaz stanowisk, na których są wykonywane prace o szczególnym charakterze. Ponadto opierając się na wyjaśnieniach zawartych w fachowych opiniach, organ I instancji dokonał logicznego zestawienia zwrotów użytych w pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych oraz trafnie doszedł do wniosku że E. O. wykonuje pracę o szczególnym charakterze. Zaskarżony nakaz organu I instancji należało zatem utrzymać w mocy.
Powyższą decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w [...] [...] Szpital [...] zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. W skardze zarzucił naruszenie: 1) art. 11a ustawy o PIP w związku z art. 41 ust. 4 i art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych w związku z załącznikiem nr 2 do tej ustawy oraz 2) art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a.
W uzasadnieniu skargi Szpital wyraził pogląd, że kompetencje inspektora pracy przewidziane w art. 11 a ustawy o PIP odnoszą się tylko do sytuacji, gdy pracownik zajmuje stanowisko znajdujące się w wykazie, o którym mowa w art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych, jednak nie został umieszczony w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Inspektor pracy nie jest natomiast uprawniony do samodzielnego kwalifikowania pracowników do umieszczenia w ewidencji.
Kontrolę w tym zakresie sprawują bowiem organy ZUS, na co zwracano uwagę również w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych. Przewidziany w art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych wykaz prac o szczególnym charakterze jest zamknięty. Wykaz ten nie może być rozszerzany w wyniku samodzielnej interpretacji organów stosujących prawo. Ponadto inspektorzy pracy zastosowali błędną wykładnię pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych, nieprawidłowo interpretując pojęcie "dyscyplin zabiegowych". Tylko prace wykonywane w bloku operacyjnym są pracami wykonywanymi w warunkach ostrego dyżuru. Przesłanek tych nie spełnia natomiast praca wykonywana w gabinetach zabiegowych, bowiem tam udziela się tylko prostych świadczeń medycznych. Pojęcie "dyscyplina zabiegowa" nie zostało zdefiniowane w obowiązujących przepisach. Występowało natomiast w Wykazie dyscyplin naukowych opracowanym na potrzeby 33 konkursu Komitetu Badań Naukowych. W Wykazie tym przyjęto podział nauk klinicznych na zabiegowe i niezabiegowe według metod postępowania. Podział ten, zaakceptowany w nauce, powinien służyć jako wskazówka interpretacyjna pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Natomiast co do kryterium działania "w warunkach ostrego dyżuru", wskazać należy na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 marca 2011 r., sygn. akt K 23/09 (Dz. U. Nr 54, poz. 285), w którym wyjaśniono, że w tym zakresie należy kierować się kryterium pracy w warunkach nagłości oraz nieprzewidywalności, utrudniających stosowanie procedur zapewniających bezpieczeństwo własne i innych osób. Interpretacja wymienionych określeń przez organy orzekające w niniejszej sprawie jest zbyt szeroka, oparta przede wszystkim na potocznym ich rozumieniu. Doprowadziło to do niewłaściwego przyjęcia, że praca pielęgniarek na oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii jest pracą wykonywaną w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych.
I OSK 2378/13
